راز میوه ها‌ی سرخ در سفره یلدا

به گزارش مجله خبری نگارشبان میرشکرایی دبیر باشگاه نوروز کمیسیون ملی یونسکو و مدیر پرونده جهانی یلدا/ چله و تهیه کننده پرونده با اشاره به ثبت جهانیپرونده میراث ناملموس یلدا در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس که از ۷ الی ۱۲ آذر در مراکشبرگزار می‌شود، گفت: پرونده یلدا / چله از سوی ایران و به شکل مشترک با افغانستان به این اجلاس ارائه شد، که ثبت مشترک آن دراین اجلاس بین‌المللی به تقویت دیپلماسی فرهنگی در منطقه کمک می‌کند، کما این که در آینده نیز امکان اضافه شدن سایر کشورهایهمسایه به این پرونده وجود دارد.

او به فلسفه و نمود‌ها و عقاید سنتی جشن باستانی یلدا پرداخت و گفت: این جشن ماهیت تولد نور و روشنایی و به تعبیری شب تولد ایزدنور است. در واقع ایزد مهر، همان ایزد پیمان، ایزد نور و روشنا‌یی است، در اساطیر و متون کهن ایران، فلسفه و علت بر‌گزاری شب یلدا، توجه ویژه انسان به طبیعت، نور و روشنایی و گرما است، چرا که بشر در این حوزه فرهنگی از هزاره ها‌ی پیشین تاریکی و سرما راآزار‌دهنده و از آن به عنوان اهریمن تعبیر می‌کند و در این شب تا صبح بیدار می‌ماند تا با شکست این اهریمن و غلبه بر آن به استقبالصبح روشن و آغاز طولانی‌تر شدن روز‌ها برود.

میر‌شکرا‌یی درباره راز میوه ها‌ی سرخ در سفره یلدا نیز گفت: علت سرخی میوه ها‌ی شب یلدا آغاز جشن روشنا‌یی ایزد مهر است، ایزدمهر از منظر اساتید این حوزه جلوه و نمودش سرخی شفق و فلق در افق طلوع و غروب خورشید است مانند انار، هندوانه یا سرکه و شیرهو نیز میوه‌های متمایل به قرمز مثل خرمالو، کدو‌حلوایی و همچنین خوراکی‌ها‌یی، چون لبو ماست که لبوی پخته را در ماست می‌ریزند تا آنرا به رنگ قرمز در‌آورند که این سنت میوه‌ها و خوراکی ها‌ی سرخ مرتبط با نشانه و سرخی ایزد مهر است.

واژه یلدا مرتبط با تولد، حیات و زندگی است

این کارشناس حوزه میراث‌فرهنگی در ادامه گفت: واژه یلدا مرتبط با واژه تولد است، یلدا شب تولد مهر، روشنایی، زندگی و حرارت است، از یلدا به اسم شب چله بزرگ زمستان هم یاد می‌شود که تا دهم بهمن ادامه دارد و بعد از چله کوچک و سپس دوره ها‌ی سنتی اهمن وبهمن و ننه سرما که دوره ها‌ی آخر زمستان است تا فرا رسیدن نوروز سپری می‌شود. اصولا تمام آیین‌ها و عقاید هزاره ها‌ی پیشین ما بهطبیعت و توجه آن‌ها به پدیده ها‌ی طبیعی اطراف خود بر‌می‌گردد که از گذشته تاکنون این آیین‌ها و مراسم‌ها در ساختار و چهار‌چوب شانتغییری ایجاد نشده و یلدا نیز همانند سایر آیین‌ها ساختار خود را حفظ کرده است.

این پژوهشگر میراث فرهنگی در ادامه به نقش زن و خانواده در برگزاری این جشن اشاره کرد و افزود: بانوان و فرزندان در این جشننقش مهمی را ایفا می‌کنند چرا که این جشن تاریخی یک جشن درون خانواده بوده که در طول تاریخ مسائل اجتماعی و سیاسی تاثیریدر برگزاری آن نداشته و همواره مردم در مناطق مختلف به برگزاری این جشن اقدام می‌کردند.

او اضافه کرد: در این جشن که با محور خانواده برگزار می‌شود، آیین‌ها و رسوم زیبای ایرانی و هویتی به نسل‌های بعدی منتقل می‌شودو برگزاری آن با محوریت خانواده می‌تواند به ثبت آن بیش از پیش کمک کند.

دبیر باشگاه نوروز کمیسیون ملی یونسکو درباره اهمیت ثبت مشترک این پرونده نیز گفت: ثبت مشترک این پرونده قطعا به تقویتدیپلماسی فرهنگی و گسترش صلح کمک می‌کند چرا که در این پرونده ریشه‌های مشترک فرهنگی و آیین و رسوم زیبا و ماندگار به چشممی‌خورد.

او در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: این پرونده امسال به صورت مشترک با افغانستان به این اجلاس ارائه شد، اما این امکاندر آینده وجود دارد تا کشور‌های دیگر نیز به این پرونده بپیوندند، بنابر این ثبت این پرونده به طور حتم گسترش صلح را به دنبال دارد.